ملاسما يکي از مشکلات شايع پوستي است که باعث ايجاد لک‌هايي به رنگ خاکستري تا قهوه‌اي در صورت مي‌شود. لک صورت در اغلب افراد بر روي گونه‌ها، پل بيني، پيشاني، چانه و بالاي لب بالايي پديدار مي‌شود. همچنين اين لک‌ها ممکن است بر روي قسمت‌هايي از بدن که بيشتر در معرض نور آفتاب قرار مي‌گيرد، مانند مچ و ساعد دست و گردن نيز ظاهر شود.
ملاسما چگونه تشخيص داده مي شود؟
به دليل اينكه ملاسما شايع است و ظاهر مشخصي بر روي صورت دارد، بيماران براحتي با معاينه پوست تشخيص داده مي شوند گاهي بيوپسي پوست براي افتراق ملاسما از ساير بيماريهاي پوستي لازم است.
علل ایجاد ملاسما:
علت اصلي ملاسما ناشناخته است. مردم با سابقه فاميلي ملاسما غالبا بيشتر دچار ملاسما مي شوند .علاوه بر این ، افرادی که پوست های تیره دارند و در مناطقی هستند که آفتاب شدید دارند بیشتر در معرض ملاسما هستند. تغييرات هورموني ملاسما را تشديد مي كندو از آنجاییکه سطح استروژن ، پروژسترون و MSH(melanocyte stimulation hormone)در دوران بارداری افزایش می یابد این مشکل در این دوران نمود پیدا می کند.لازم به ذکر است که که در خانم هایی که در دوران مونوپوز پروژسترون دریافت می کنند ریسک افزایش ملاسما بیشتر است نسبت به افرادی که استروژن دریافت می کنند واین نشان میدهد که پروژسترون نقش حیاتی تری ایفا میکند. قرصهاي پيشگيري از بارداري مي تواند باعث ملاسما شود،. اما لازم بذکر است که آفتاب و اشعه UV اصلی ترین عامل پیشرفت ملاسما می باشد. پس گفتن این نکته ضروری است که در کنار هر درمان ملاسما ،استفاده از ضد آفتاب ضروری است چرا که در غیر اینصورت هیچکدام از درمان ها پاسخگو نمی باشد.
درمان ملاسما
- هیدروکینون: اصلی ترین درمان ملاسما هیدروکینون هست که مهار کننده آنزیم تیروزیناز است. هیدروکینون با درصدهای 2% و 4% موجود می باشد. با افزایش غلظت، اثر گذاری محصول بالا رفته ولی عوارض جانبی (سوزش و التهاب ، PIH) افزایش می یابد. لازم به ذکر است هیدروکینون به دلایل بالا بردن ریسک سرطان علامت سوال هایی دارد. استفاده همزمان از ضد آفتاب SPF50 ضروری است و توصیه می شود.
- آربوتین: از مشتقات هیدروکینون است اما عوارض جانبی آن کمتر از هیدروکینون است و در خانم های باردار هم قابل استفاده است.
- رتینوئید: با افزایش TURNOVER کراتینوسایت ها فعالیت ملانوسایت را کاهش می دهد. نفوذ اپیدرم را افزایش می دهد و می تواند جذب سایر درمان ها را بالا ببرد. رتینوئید در خانم های باردار و خانم هایی که قصد بارداری دارند به هیچ عنوان توصیه نمی شود.
- آزلائیک اسید: 20% به عنوان جانشینی برای هیدروکینون 4% مطرح است ولی لازم به ذکر است که آزلائیک اسید بر روی ملانوسایت هایی که هایپر اکتیو هستند تاثیر می گذارد و بر روی لک هایی که در اثر افزایش ملانوسایت هاست زیاد تاثیر گذار نیست.
- ویتامین C : در پیشگیری و کنترل انواع لک موثر می باشد.
نکته مهم: تنها ترکیبی که تاکنون برای درمان ملاسما موفق به اخذ FDA شده کرم ترکیبی شامل 4% هیدروکینون، 0.05% ترتینوئین و 0.01% fluocinolone ( corticosteroid) می باشد . درمان پیشنهادی 24 هفته طول می کشد.